به گزارش روابط عمومی دانشگاه تبریز، برای نخستین بار محققان دانشگاه تبریز با همكاری متخصصان دانشگاه علوم پزشكی تبریز به بررسی ژنتیكی بیماری تب مدیترانهای فامیلی (FMF) در جمعیت منطقه شمال غرب كشور پرداختند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز در این زمینه تصریح كرد: این طرح پژوهشی یكی از طرحهای تحقیقاتی بوده كه در فازهای مختلف و با حمایت مالی قطب علمی بررسی سیتومولكولی تنوع زیستی دانشگاه تبریز و مركز تحقیقات بیماریهای گوارش و كبد دانشگاه علوم پزشكی تبریز در آزمایشگاه ژنتیك مولكولی دانشكده علوم طبیعی دانشگاه تبریز و آزمایشگاه ژنتیك مركز تحقیقات بیماریهای گوارش و كبد به اجرا گذاشته شده و با موفقیت كامل تمام فازهای عملیاتی آن به اتمام رسیده است.
مرتضی جبارپوربنیادی با اشاره به اهمیت بیماری تب مدیترانهای فامیلی آن را یك بیماری ارثی خواند و گفت: گزارشات زیادی در خصوص شیوع این بیماری در بین جوامع مختلف ارائه شده است اما تاكنون این بیماری در منطقه شمال غرب كشور به صورت جامع بررسی نشده بود كه طی این تحقیق ابعاد مختلف آن در این منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت.
عضو هیئت علمی دانشكده علوم طبیعی دانشگاه تبریز با بیان اینكه نمای كلاسیك این بیماری به صورت حملات راجعه تب است، دردهای شكمی، آمیلوئیدوزیس، راشهای پوستی، درد قفسه سینه، درد عضلانی و درگیری مفاصل را از جمله علائم بالینی شایع آن خواند و گفت: البته مبتلایان به بیماری FMF گاهاً یكی یا تعدادی از این علائم را نشان داده و تعداد كمی از مبتلایان هستند كه اكثر این علائم را نشان میدهند.
مسئول قطب علمی سیتومولكولی تنوع زیستی دانشگاه تبریز با بیان اینكه در صورت تشخیص به موقع بیماری میتوان با استفاده از داروهای كنترل كننده التهاب نظیر كلشیسین از بروز عوارض جانبی این بیماری تا حد زیادی جلوگیری به عمل آورد، تاكید كرد: علت اصلی از اجرای این طرح، پیشنهاد متخصصان جامعه پزشكی منطقه به متخصصان ژنتیك بوده تا بتوان مبتلایان به بیماری تب مدیترانهای فامیلی را از نكته نظر ژنتیكی بررسی كرده و الگوی ژنی این بیماری در منطقه را مشخص كرد.
بنیادی گفت: با تشخیص ژنی این بیماری همچنین میتوان به متخصصان مربوطه در راستای تشخیص پاراكلینیكی كمكهای لازم را ارائه كرده و از جراحیها و درمانهای غیرضروری پیشگیری كرد و از نتایج آن در راستای اتخاذ تمهیدات لازم توسط سازمان بهداشت منطقه در راستای پیشگیری از بروز عوارض جانبی این بیماری استفاده كرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز با اشاره به چند فاز مختلف این طرح پژوهشی اظهار داشت: فاز اول این طرح بررسی جهشهای شایع ژن MEFV در مبتلایان به بیماری FMF شامل 100 فرد مبتلا بود كه بعد از اتمام این طرح، فاز دوم شامل بررسی جهشهای نادر ژن MEFV در همین مبتلایان آغاز شد كه با همكاری حسین جلالی یكی از دانشجویان كارشناسی ارشد ژنتیك دانشگاه تبریز انجام پذیرفت.
بنیادی با بیان اینكه فاز سوم طرح توسط عباس كریمی یكی از دانشجویان كارشناسی ارشد ژنتیك دانشگاه تبریز در مورد بررسی شیوع ناقلان به بیماری FMF در شمال غرب كشور با موفقیت كامل به اتمام رسیده است، گفت: بعد از اتمام موفقیتآمیز این طرحها صلاحالدین بهرامی یكی از دانشجویان كارشناسی ارشد ژنتیك دانشگاه تبریز در خصوص رابطه شدت بیماری در بین مبتلایان به FMF با ژن TNF- بررسیهای جامعی انجام داد كه این طرح نیز به اتمام رسیده است.
وی افزود: در این طرح یك تیم قوی علمی از متخصصان و فوق تخصصان پزشكی، ژنتیك و دانشجویان تحصیلات تكمیلی در راستای برطرف كردن نیاز علمی منطقه شمال غرب كشور دست به دست هم داده و با موفقیت كامل آن را به نتیجه رساندهاند.
بنیادی چنین همكاری تنگاتنگی را یكی از دستاوردهای مهم این طرح خواند و گفت: همه ما باید به فكر بومی كردن علوم روز باشیم و گام اول در چنین تحقیقاتی، شناخت نیاز منطقه و سپس طراحی پروژه و در نهایت همكاری تنگاتنگ متخصص حوزههای مختلف در راستای اجرای طرح است.
وی افزود: مطمئناً حمایت مالی مراكز تحقیقاتی و دانشگاهی نیز از اصول و اركان موفقیت است كه حصول تمام این موارد در این طرح موجب موفقیت ارزندهای شده است.
بنیادی با اشاره به مراحل مختلف اجرای این طرح و همكاری متخصصان دانشگاه علوم پزشكی تبریز در این زمینه گفت: چنین همكاریهایی برای متخصصان علوم پایه و نیز متخصصان علوم پزشكی بسیار ضروری و حیاتی است كه با این نحوه همكاری تنگاتنگ، متخصصان علوم پایه میتوانند از توانمندیهای خود در راستای ارتقا تواناییهای متخصصان علوم پزشكی و برطرف كردن نیازهای واقعی جامعه پزشكی و درمان بیماریها استفاده كنند.
وی با اشاره به اینكه در اجرای این طرح همكاران زیادی از متخصصان داخلی، عفونی، كودكان و فوق تخصص كلیه حضور داشتند، خاطرنشان كرد: از این افراد میتوان به دكتر برادران (متخصص كودكان) و دكتر كاظم سخا (متخصص كودكان)، دكتر ماندانا رفیعی (فوق تخصص گوارش كودكان)، دكتر علیرضا غفاری (متخصص داخلی)، دكتر محمدحسین صومی (متخصص داخلی)، دكتر محمدرضا اردلان (فوق تخصص كلیه)، دكتر ابوالفضل پورحسن (متخصص عفونی)، دكتر سعید دستگیری (متخصص پزشكی اجتماعی) و تعداد كثیر دیگری از همكاران ارجمند كه در بیمارستانهای كودكان تبریز، امام رضا (ع) و سینا مشغول هستند اشاره كرد.
بنیادی افزود: همچنین در این طرح تعدادی از دانشجویان تحصیلات تكمیلی دانشگاه تبریز نیز نقش داشتند.
عضو هیئت علمی دانشكده علوم طبیعی دانشگاه تبریز افزود: نقش عمده این همكاران، كار بالینی بوده و در راستای تشخیص بالینی بیماری تب مدیترانهای فامیلی و درج علائم بالینی آنها و ارجاع مبتلایان به مركز ژنتیك پزشكی همكاری داشتهاند.
وی با اشاره به نتایج این طرح گفت: تاكنون چهار مقاله بینالمللی ISI و علمی پژوهشی از نتایج این طرح به چاپ رسیده است كه از نكات قابل توجه در این زمینه میتوان به تماس متخصصان دیگر از بیمارستان شهید مطهری ارومیه و همكاران دانشگاه علوم پزشكی ارومیه در خصوص ادامه این طرح تحقیقاتی اشاره كرد.
بنیادی با بیان اینكه براساس نتایج این تحقیق اكنون الگوی ژنی بیماری FMF در منطقه شمال غرب به دست آمده است، تصریح كرد: نتایج این طرح نشان میدهد كه نزدیك به 20 درصد جمعیت شمال غرب كشور ناقل به بیماری تب مدیترانهای فامیلی هستند كه اگر دو فرد ناقل با همدیگر ازدواج كنند، احتمال 25 درصد وجود خواهد داشت كه فرزند آنها مبتلا به بیماری FMF یا همان تب مدیترانهای فامیلی باشد.
وی با بیان اینكه این اطلاعات مطمئناً میتواند هم به متخصصان مشاوره قبل از ازدواج منطقه كمك كند و هم هشداری جدی به مراكز بهداشتی در خصوص این بیماری تلقی شود، افزود: ما در این طرح، مناطقی از جمله بعضی روستاها را مشاهده كردهایم كه در آنها شیوع این بیماری خیلی بیشتر از مناطق دیگر است كه چنین اطلاعاتی میتواند به متخصصان این مناطق نیز كمك شایانی كند.
بنیادی تصریح كرد: در این مطالعات همچنین رابطهای بین ژن TNF- و شدت بیماری به دست آمده كه در نوع خود قابل توجه است.
وی با بیان اینكه بعد از اتمام این طرح پژوهشی بیش از 2 هزار فرد مشكوك به بیماری تب مدیترانهای از كردستان، آذربایجان غربی و مناطق مختلف آذربایجان شرقی به مركز ژنتیك ارجاع داده شده و این تعداد همچنان رو به فزونی است، گفت: در تعدادی از این افراد گاهاً مشاهده میشود كه به دلیل تشخیصهای اشتباه، جراحیهای متعددی بر روی آنها صورت پذیرفته ولی هیچكدام از این جراحیها كه به دلیل تشخیص ناصحیح صورت گرفته، مشكل بیماری آنها را حل نكرده و در واقع آنها نیازی به چنان درمانهایی نداشتند و باید تحت معالجه بیماری FMF قرار میگرفتند.
بنیادی یادآور شد: همچنین اخیراً تعدادی مبتلا نیز از كشور جمهوری آذربایجان برای بررسی ژنتیكی به این مركز ارجاع داده شدهاند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز با اشاره به ضرورت ادامه این طرح و ارائه دستاوردهای آن گفت: اكنون به نظر میرسد كه فازی از این طرح هنوز باقی است و آن اطلاعرسانی نتایج این طرح به متخصصان، مراكز علوم پزشكی و مردم است كه امید میرود با حمایتهای لازم نتایج این طرح كه با همكاری ارزشمند دانشگاه تبریز و دیگر سازمانهای مربوطه با موفقیت به اتمام رسیده و حاصل زحمات تعداد كثیری از همكاران و دانشجویان تحصیلات تكمیلی است، به نحو احسن در اختیار جامعه قرار داده شود.
دكتر مرتضی جبارپور بنیادی هم اكنون با دارا بودن درجه دانشیاری در رشته ژنتیك مولكولی ـ پزشكی در دانشگاه تبریز مسئول قطب علمی سیتومولكولی تنوع زیستی این دانشگاه است.
وی مدرك دكترای تخصصی ژنتیك پزشكی مولكولی خود را از دانشگاه گلاسگو ـ انگلستان در سال 1998 اخذ كرده است.
دكتر بنیادی همچنین مدارك كارشناسی ارشد و كارشناسی خود را به ترتیب در رشتههای ژنتیك مولكولی ـ پزشكی و زیستشناسی را از دانشكده پزشكی دانشگاه گلاسگو و دانشگاه تبریز كسب كرده است.
وی در سالهای2000 میلادی تا 2001 در دانشگاه پاساباتیه فرانسه (CNRS) و سالهای 2001 تا 2003 دانشگاه تورونتو ـ كانادا (CIHR) موفق به طی دوره فلوشیپ شده است.
انتشار 43 مقاله در مجلات معتبر علمی پژوهشی، اجرای 9 طرح پژوهشی، تالیف دو عنوان كتاب كه هم اكنون به چاپ دوم رسیده است، راهنمایی 22 پایاننامه كارشناسی ارشد و دكترا، ارائه 11 مقاله در كنفرانسهای خارجی، 19 مقاله در كنفرانسهای داخلی، عضو هیئت داوران چند مجله تخصصی از مجلات پزشكی و داروسازی دانشگاه علوم پزشكی تبریز و بررسی و ارزشیابی كتب علمی ژنتیكی در انتشارات دانشگاه تهران از جمله سوابق علمی پژوهشی این عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز است.
دكتر بنیادی همچنین در دوران فعالیتهای علمی و آموزشی خود موفق به كسب جوایز و نشانهای علمی متعددی از جمله پژوهشگر نمونه جوان دانشگاه تبریز، پژوهشگر اول دانشكده علوم طبیعی دانشگاه تبریز، دریافت فلوشیب از مركز تحقیقاتی فرانسه CNRS و مركز تحقیقاتی سلولهای بنیادی و مركز تحقیقاتی بینالمللی كانادا و جایزه از كنفرانس بین المللی سلولهای بنیادی در آمریكا شده است.
نظر شما